Αντικείμενο του μαθήματος: Η κατανόηση του μεταβολισμού ως συνόλου βιοχημικών αντιδράσεων και διεργασιών που σχετίζονται με την ροή, μετατροπές και αξιοποίηση ενέργειας στα βιολογικά συστήματα, της ρύθμισης και της ομοιόστασης μεταξύ των επιμέρους πορειών στον μεταβολισμό των διαφορετικών τύπων βιομορίων (σακχάρων, λιπαρών οξέων, αμινοξέων, νουκλεοτιδίων) καθώς και της συνάρτησης των διεργασιών αυτών με την φυσιολογική λειτουργία και την παθογένεση στον ανθρώπινο οργανισμό.

Περιεχόμενο του μαθήματος:

• Βασικές θεωρήσεις του μεταβολισμού: Καταβολισμός-αναβολισμός. Μετατροπές ενέργειας. Ρύθμιση μεταβολικών αντιδράσεων. Βασικές αρχές εξωκυτταρικής ρύθμισης. Μεταγωγή του σήματος. Μεταβολισμός σακχάρων: Γλυκόλυση. Γλυκονεογένεση. Πορεία των φωσφορικών πεντοζών. Μεταβολισμός γλυκογόνου. Νόσοι αποθήκευσης γλυκογόνου.
• Μεταβολισμός ενέργειας: Κύκλος του κιτρικού οξέος. Οξειδωτική φωσφορυλίωση. Συστήματα μεταφοράς που σχετίζονται με την οξειδωτική φωσφορυλίωση και τον κύκλο του κιτρικού οξέος.
• Μεταβολισμός λιπιδίων και λιπαρών οξέων: Λιπόλυση, β-οξείδωση λιπαρών οξέων, κετονοσώματα. Βιοσύνθεση λιπαρών οξέων, εικοσανοειδή. Βιοσύνθεση φωσφολιπιδίων. Βιοσύνθεση χοληστερόλης. Λιποπρωτεΐνες. Χολικά άλατα. Στεροειδείς ορμόνες. Λιπίδια και μεμβρανική στόχευση πρωτεϊνών. Βιταμίνη D.
• Μεταβολισμός αμινοξέων και νουκλεοτιδίων: Μεταβολισμός αζώτου. Κύκλος της ουρίας. Καταβολισμός του ανθρακικού σκελετού των αμινοξέων. Βιοσύνθεση αμινοξέων. Κύκλος μεθυλίου, ομοκυστεΐνη.
• Βιοσύνθεση νουκλεοτιδίων: ρύθμιση, πορείες περίσωσης, αντικαρκινικά φάρμακα. Καταβολισμός νουκλεοτιδίων, Ουρικό οξύ.
• Ολοκλήρωση του μεταβολισμού: Συντονισμός των διαφορετικών μεταβολικών πορειών στον ανθρώπινο οργανισμό σε συνάρτηση με τις διαφορετικές καταστάσεις θρέψης και το επίπεδο ορμονικής ρύθμισης.

Μορφή και εκβάσεις της διδασκαλίας: Το θεωρητικό μέρος του μαθήματος διδάσκεται μέσω παραδόσεων από έδρας και συμπληρώνεται με πρακτικές ασκήσεις. Οι φοιτητές αναμένεται να εξοικειωθούν με την έννοια και τις βασικές πορείες των αντιδράσεων του μεταβολισμού των βιομορίων, τον συντονισμό και τη ρύθμιση των αντιδράσεων αυτών στο επίπεδο του οργανισμού, καθώς και την απορρύθμιση συγκεκριμένων αντιδράσεων του μεταβολισμού σε συγκεκριμένες μεταβολικές ασθένειες. Επίσης αναμένεται να εμπεδώσουν τις βασικές αρχές του μεταβολισμού στα πλαίσια της σημαντικής συμβολής της Βιοχημείας σε άλλα συναφή επιστημονικά πεδία.

Ώρες εκπαίδευσης για κάθε φοιτητή: 127

Εξάμηνο εκπαίδευσης: 3°

ECTS: 7

Το μάθημα στο e-course